Hoe we bouwen aan gedeelde ruimte en samenwerking

Tien jaar geleden begon de Timelab Academy als School of Commons – een plek waar we wilden ontdekken hoe we als mensen (én meer-dan-mensen) samen vorm kunnen geven aan de wereld. Geen pasklare antwoorden, maar wel tools en inzichten die helpen bij het faciliteren van wat we ‘commoning’ noemen: het proces van samen zorgen voor wat van waarde is.

Commoning?

Dat komt van het Latijnse ‘com’ (samen) en ‘munus’ (gift of verantwoordelijkheid). Het gaat dus niet over wie ergens “de baas” over is, maar over hoe we iets samen mogelijk maken. Een gedeeld park, een kennisnetwerk, een buurtproject – het zijn geen dingen om te beheren, maar relaties om in te groeien.

📖 Meer lezen? Check “The More-than-Human Commons” van Patrick Bresnihan in het boek “Space, Power and the Commons”

Onze aanpak: patronen die richting geven

We gebruiken een patronentaal als leidraad – een idee dat we haalden bij architect Christopher Alexander. In de jaren 70 stelde hij al vast dat goed ontwerpen begint bij het observeren van wat mensen écht nodig hebben, en hoe de ruimte daarop kan inspelen. Geen blauwdrukken dus, maar richtlijnen die meebewegen met de context – net als olifantenpaadjes die vanzelf ontstaan waar mensen lopen.

Op basis daarvan ontwikkelden we 7 patronen voor hoe je ruimte kunt commonen. Elk patroon begint bij een herkenbare situatie, en biedt een manier om daar betekenisvol mee om te gaan.

---

1. Hulpbronnen zijn relaties, geen dingen

🔍 Wat we vaak zien:

Water, tijd, kennis of grond worden gezien als dingen die “op kunnen”. Dat leidt tot schaarste, competitie en wantrouwen.

🌱 Wat we proberen:

Bekijk bronnen als relaties. Een buurtmoestuin is geen plek waar je gewoon groenten “haalt”, maar een levend systeem van zorg, compost, tijd en ontmoeting. Zo ontstaat overvloed – niet door te nemen, maar door bij te dragen.

---

2. Organiseren rond rollen en motivatie

🔍 Wat we vaak zien:

Structuren gebaseerd op hiërarchie, met vaste functies, voelen vaak star en demotiverend.

🎯 Wat we proberen:

Laat mensen rollen opnemen die passen bij hun talent, energie en betrokkenheid. Die rollen kunnen veranderen als de situatie dat vraagt. Zo blijft de organisatie levendig en wendbaar.

---

3. Impact begint bij bewustzijn

🔍 Wat we vaak zien:

Impact wordt gemeten via cijfers en targets, maar die vertellen niet altijd het échte verhaal.

🧠 Wat we proberen:

We kijken ook naar het waarom achter de impact. Welke overtuigingen sturen onze keuzes? Hoe geven mensen betekenis aan wat er gebeurt? Dat levert diepere inzichten op – en verrassingen die je met cijfers alleen zou missen.

---

4. Context maakt alles duidelijker

🔍 Wat we vaak zien:

Mensen praten langs elkaar heen omdat hun achtergrond of perspectief impliciet blijft.

🧭 Wat we proberen:

Laat mensen benoemen van waaruit ze spreken – als buurtbewoner, ouder, kunstenaar, beleidsmaker… Dat opent de deur naar echt begrip, zelfs als je het niet eens bent.

---

5. Mensen = meer dan hun functie

🔍 Wat we vaak zien:

Samenwerkingen botsen soms omdat we persoonlijke voorkeuren en werkstijlen negeren.

💡 Wat we proberen:

We maken ruimte om te ontdekken hoe iemand het liefst werkt en communiceert. Zo voorkom je frustratie, benut je ieders sterktes en groeit het respect voor verschillen.

---

6. Doen is de beste manier van denken

🔍 Wat we vaak zien:

Alles wordt uitgedacht tot in de puntjes voor er iets gebeurt – en dan loopt het toch anders.

🔧 Wat we proberen:

Probeer het gewoon! Maak een eerste versie, test in de praktijk, leer, pas aan. Prototypes helpen ons sneller ontdekken wat wél werkt, vaak op verrassende manieren.

---

7. Dromen doe je samen

🔍 Wat we vaak zien:

We zoeken naar het ‘beste idee’, en vergeten soms de energie van het collectief.

🌈 Wat we proberen:

Niet één perfect plan, maar samen dromen: wat willen wij maken, als gemeenschap? Geen concurrentie om ideeën, maar co-creatie van iets dat betekenis heeft voor iedereen.

---

Elke samenwerking, elk project, elke gedeelde ruimte is anders. Maar deze patronen geven houvast. Ze helpen om niet alleen te praten over samenwerking, maar het ook echt te doen – met aandacht, betrokkenheid en ruimte voor experiment.

Meer weten?

Kom langs bij een van onze workshops of duik in de verhalen van onze coaches. Je bent welkom!